VAI TRÒ CỦA MÁY TÍNH TRONG ĐỜI SỐNG CON NGƯỜI
Th.s. Tạ Tường Vi – BM Tin học
Máy tính đã bước vào cuộc sống của chúng ta khá lâu và bền vững, tạo nên những thay đổi căn bản cho thế giới và khả năng của loài người. Nhưng tất cả chúng ta đều biết, nó mang đến những ảnh hưởng tích cực và cả những ảnh hưởng tiêu cực.
Máy tính làm cho cuộc sống của chúng ta dễ dàng hơn. Mọi câu hỏi, mọi băn khoăn, thay vì phải lục tung mọi tài liệu để tìm câu trả lời, chúng ta chỉ đơn giản cần gõ vài từ khóa vào GOOGLE. Khả năng của máy tính không giới hạn ở bất kỳ lĩnh vực nào: y học sử dụng nó để đưa ra các chẩn đoán về cơ thể, với các nhà thiết kế thời trang, các kiến trúc sư, máy tính mở ra những chân trời mới, trong sản xuất, chính máy tính điều khiển các cỗ máy khác, còn con người chỉ việc theo dõi.
Với việc sử dụng máy tính, nhiều người nâng cao tầm hiểu biết, nhưng cũng nhiều người gặp phải vấn đề với sức khỏe. Dần dần chúng ta quên mất thể dục thể thao và những hoạt động chân tay. Nhiều người (đặc biệt là các em học sinh, sinh viên) thích ngồi hàng tiếng đồng hồ bên máy tính, chơi trò chơi hay lướt web, sống trong thế giới ảo hơn là ra ngoài hít thở khí trời, họ không ngờ đến tác hại họ tự mang đến cho mình.
Sách vở - nguồn kiến thức vô giá của chúng ta từ ngàn xưa đến nay đã lùi xuống vị trí thứ hai, nhường chỗ cho máy tính có kết nối Internet. Mà có lẽ cũng là tự nhiên trong hoàn cảnh hiện tại. Tại sao phải đọc cái gì đấy khi mà chỉ vài thao tác kích chuột bạn đã có cả núi thông tin đủ chủng loại trước mắt? Kể cả đôi khi bạn muốn đọc, cũng không nhất thiết phải đến thư viện hay ra hiệu sách, vấn đề là máy tính cung cấp cho bạn hàng trăm giá sách như ở thư viện rồi.
Trong cuộc sống hàng ngày, máy tính cũng đã trở thành người phục vụ đắc lực. Các cửa hàng online sẵn sàng phục vụ bạn mọi lúc, mọi nơi.
1. Những ảnh hưởng tích cực của máy tính đến đời sống con người
Internet cho con người cơ hội nhận được những tin tức thời sự nóng hổi nhất, những lời đồn đại, những thông tin về vấn đề ta quan tâm. Cho phép ta chơi các trò chơi online thú vị và cuốn hút.
Video conference giúp cho người ta có thể tiến hành các cuộc họp, trao đổi thông tin, giải quyết những vấn đề quan trọng mà không phải rời vị trí làm việc của mình, tiết kiệm phương tiện, thời gian.
Cũng trên mạng Internet, ta có thể tìm được những công việc có thu nhập cao, mang lại sự hài lòng cho chúng ta. Có thể nhanh chóng giao, nhận tài liệu, nhanh chóng trao đổi thông tin phục vụ cho công việc.
Việc mua bán trên mạng cũng dễ dàng thuận tiện hơn: giá cả thông thường rẻ hơn so với ở các cửa hàng, có thể đọc kỹ lưỡng phần mô tả sản phẩm, xem ảnh hàng hóa, kiểm tra các phản hồi về sản phẩm của những khách hàng khác. Bạn có thể mua bán ô tô, tìm kiếm các tour du lịch, sắm đồ chơi cho con, hay mua những món hàng ở cách mình đến cả nửa vòng trái đất.
Internet cũng là phương tiện kết nối bạn bè, giúp ta giữ những mối quan hệ tưởng như lãng quên của bạn bè cùng lứa, của những người đồng cảm tình cờ biết nhau.
Và cũng không nên quên vai trò quan trọng của nó đối với những người tàn tật, những người không có cơ hội tiếp xúc trực tiếp với thế giới.
Với tất cả chúng ta, Internet mở ra đường đến với những nền văn hóa, lịch sử khác, cung cấp cơ hội to lớn cho giáo dục, là nguồn kiến thức bao la mà không một thư viện nào có thể sánh được.
Và cái đầu tiên cũng là cuối cùng, máy tính đã trở thành một công cụ làm việc vô cùng hữu hiệu, phục vụ đắc lực cho chúng ta, nó thay thế chiếc máy chữ cổ lỗ, thay thế cả bút vở và cho chúng ta những công cụ hiện đại, làm cho công việc trở nên thuận tiện và đơn giản hơn rất nhiều.
2. Tác hại của máy tính
Các yếu tố chính gây hại đến sức khỏe của người làm việc với máy tính: tư thế ngồi trong một thời gian dài; bức xạ điện từ của màn hình máy tính; mỏi mắt; quá tải khớp tay; sự lệ thuộc vào máy tính.
Tư thế ngồi: có vẻ như chúng ta ngồi thoải mái bên chiếc máy tính của mình, thế nhưng trên thực tế đấy lại là tư thế ép buộc và không dễ chịu đối với cơ thể: cổ, bắp đầu, tay và vai bị kéo căng, từ đấy dẫn đến quá tải đối với xương sống, thoái hóa sụn khớp với người lớn và vẹo xương sống với trẻ em.
Bức xạ điện từ: màn hình máy tính hiện đại đã được thiết kế với các lớp bảo vệ để giảm tác hại này, nhưng dĩ nhiên chỉ là giảm chứ không loại bỏ.
Tác động đến thị giác: mắt chúng ta phải phản ứng liên tục với các thay đổi trên màn hình của văn bản hoặc hình ảnh, gây ra sự mỏi mắt và làm giảm đi độ sắc nét của thị giác. Việc lựa chọn màu, chữ, các thành phần của cửa sổ chương trình bất hợp lý cũng ảnh hưởng không tốt đến mắt. Để bảo vệ mắt, chúng ta nên tuân thủ một số nguyên tắc sau khi làm việc với máy tính:
- Khoảng cách từ mắt đến màn hình 50-70 cm;
- Không nên làm việc với máy tính trong bóng tối;
- Trẻ em độ tuổi đến trường chỉ nên ngồi sau máy tính liên tục không quá 10-20 phút, sau đấy cần nghỉ và thư giãn mắt. Nếu có vấn đề về thị lực, cần phải đeo kính khi làm việc với máy tính.
Quá tải các khớp bàn tay: Dây thần kinh của các ngón tay bị tác động liên tục khi ta gõ bàn phím, dẫn đến tê dại, yếu đi. Điều này có thể gây tác hại cho khớp và dây chằng của bàn tay, và nếu cứ tiếp tục có thể dẫn đến đau tay mãn tính.
Sự lệ thuộc vào máy tính: có lẽ đây là vấn đề nóng hổi nhất đối với thế giới hiện đại, đặc biệt với thanh thiếu niên thời đại chúng ta. Đấy là khi mà máy tính không chỉ còn là nguồn thông tin, là công cụ để phục vụ nhu cầu con người, mà nó bắt đầu thay thế cho thế giới xung quanh. Dần dần người ta ngày càng dành nhiều thời gian cho máy tính, vùi đầu vào những trò chơi hoặc các giao tiếp trên mạng, quên đi cuộc sống thực cũng như những giao tiếp thực. Đặc biệt, đối với trẻ em, tâm lý chưa đủ vững, một số các trò chơi hay thông tin trên mạng Internet có thể làm thay đổi thế giới quan cũng như khái niệm về chuẩn mực đạo đức của các em. Trong một số trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến rối loạn tâm lý.
3. Bảo vệ sức khỏe khi làm việc với máy tính ở công sở, ở trường:
* Phòng máy phải đáp ứng các điều kiện tương ứng:
- Bàn ghế thuận tiện và sắp xếp đúng quy cách (tốt nhất nên có bàn máy tính chuyên dụng và ghế có thể điều chỉnh độ cao, bàn máy kê sao cho ánh sáng tự nhiên có thể chiếu vào từ phía trái và phía trước.
- Chế độ nhiệt độ và thông gió: nhiệt độ lý tưởng nằm trong khoảng 19-200C, độ ẩm tương ứng 50-60%, sử dụng điều hòa và quạt khi thông phòng,
- Ánh sáng (có thể kết hợp ánh sáng tự nhiên và nhân tạo, nên sử dụng rèm cửa),
- Kiểm soát độ ồn (không được quá mức, nên hạn chế số lượng các thiết bị photo, scanner và máy in),
- Vệ sinh phòng máy (tiến hành lau ẩm phòng máy hàng ngày),
- Mỹ quan của phòng máy (sử dụng màu sơn không tạo bóng sáng, chọn màu sáng trầm cho bàn ghế, tường, nền và trần),
- Cần có hướng dẫn về an toàn kỹ thuật trong phòng máy, khuyến nghị về tư thế và thời gian làm việc liên tục với máy tính.
* Thường xuyên thực hiện các bài tập cho mắt, để lưu thông máu, để thư giãn vai và tay, cho thân mình và chân.
* Theo dõi sát sao việc thực hiện các quy định vệ sinh dịch tễ của người sử dụng phòng máy, tạo thói quen đúng khi làm việc với máy tính.
Không thể phủ nhận được ích lợi của máy tính cũng như vai trò thiết thực của nó trong thế giới hiện đại. Thế nhưng mọi thứ đều có mặt trái của nó, trên đây là một số điều bạn cần lưu ý khi làm bạn với thiết bị công nghệ này để có thể khai thác được lợi ích của nó và hạn chế những tác hại mà nó gây ra.